Osiągnięciem F. B. Gilbreth’a, leżącym u podstaw wszystkich metod normatywów elementarnych, było stwierdzenie, że każda praca ludzka składa się z niewielkiej liczby ruchów podstawowych. Prace Gilbreth’a zatrzymały się jednak na wyodrębnieniu i zdefiniowaniu, osiemnastu elementów podstawowych pracy (tzw. Therbligów). Pierwsza metoda normatywów elementarnych, polegająca na wyznaczeniu dla każdego ruchu czasu jego trwania, została stworzona przez Segura (USA) w latach dwudziestych ubiegłego wieku (Motion Time Analysis – MTA). Od tego czasu powstały dalsze metody tego rodzaju:
1) Work Factor – WF,
2) Basic Motion Time BMT,
3) Motion Time Standard — MTS,
4) Human Performance Time HPT,
5) Methods Time Measurernent —MTM.
Autorami metody MTM są: H. B. Maynard, I. L. Schwab oraz G. J. Stegemerten, pracownicy biura organizacji „Methods Engineering Council” w Pittsburghu (Pensylwania). Prace nad tą metodą rozpoczęli oni w 1940 roku, a jej pełny opis opublikowali w 1948 roku w książce:
Methods Time Measurement. MTM jest jedyną metodą, której wszystkie dane zostały w pełni opublikowane. Udostępnienie metody wszystkim zainteresowanym przyczyniło się nie tylko do jej szybkiego
upowszechnienia, lecz również do jej dalszego rozwoju i udoskonalenia.
Dla opracowania ostatecznej wersji tablicy MTM przeanalizowano 40 000 m taśmy filmowej.
W metodzie MTM do badań wybrano przeciętnego pracownika o przeciętnych zdolnościach, pracującego w przeciętnych warunkach. Oficjalna definicja metody MTM brzmi następująco: MTM jest to metoda pozwalająca na zanalizowanie każdej pracy ręcznej na elementy podstawowe pracy (ruchy robocze) i podająca dla każdego z nich normatywny czas wykonania, będący funkcją cech ruchu i warunków, w jakich jest on wykonywany. Ruch = element podstawowy pracy.
Korzyści płynące z MTM:
– przeprowadzenie bardzo szczegółowej analizy pracy, dzięki czemu
MTM jest szczególnie przydatny do analizy i usprawniania procesów pracy i organizacji stanowisk roboczych, tak w czasie wykonywania pracy jak i podczas projektowania stanowisk,
– prostota oznaczania ruchów, dlatego opis metod pracy jest zrozumiały dla pracowników, co dużo znaczy z punktu widzenia szkolenia, uruchamiania nowego procesu oraz wdrażania rozwoju organizacyjnego w firmach,
– możliwość tworzenia własnych, scalonych normatywów użytkowych,
– dokonanie zaawansowanej analizy i usprawnienia pracy ludzkiej,
– projektowanie racjonalnych metod wykonywania czynności i organizacji stanowisk jeszcze przed rozpoczęciem danej działań,
– ustalanie dla czynności projektowanych tak samo dokładnych norm pracy, jak dla czynności już wykonywanych,
– krótki czas i niewielkie nakłady do pracowania normatywów scalonych do normowania prac mało powtarzalnych,
– projektowanie zdroworozsądkowych, lepiej dostosowanych do człowieka urządzeń, maszyn i narzędzi,
– poprawa jakości wyrobów,
– sprawne szkolenie i instruktaż stanowiskowy pracowników.
Stosowanie MTM:
Metoda normatywów elementarnych polega na odpowiednim zestawieniu w tablicach określonych elementów podstawowych pracy człowieka, którym przyporządkowane są wartości czasu ich trwania w zależności od różnych parametrów, warunków wykonywania czynności. Za pomocą elementów pracy można odtworzyć lub zaprojektować przebieg dowolnego cyklu czynności ręcznej (produkcja, logistyka, administracja) lub maszynowo-ręcznej, także ustalić czas trwania tej czynności przez zsumowanie normatywnych wartości czasu
odpowiadających tym elementom. Wartości czasu odczytuje się odpowiednio z tablic i wpisuje obok symboli elementów podstawowych pracy.
MTM – jednostka miary:
Wartość czasu dla 1 klatki filmowej, przy częstotliwości naświetlania 16 klatek na sekundę, wynosi 1,736 TMU. Z wyboru takiej jednostki wynika:
• 1 TMU = 0,00001 godziny; 1 godzina = 100 000 TMU
• 1 TMU = 0,0006 minuty; 1 minuta = 1 667 TMU
• 1 TMU = 0,036 sekundy; 1 sekunda = 27,8 TMU
Bibliografia, źródło:
– A. Drążkiewicz, „Metoda normatywów elementarnych MTM-1”,
– Badanie pracy. Międzynarodowe Biuro Pracy. PWE.
– W. Zacharowicz, A. Drążkiewicz, „Kurs nauki metody MTM”, WPM.
– C. Doule, „La place de MTM dans l’etude et la mesure du travail”,
Trav et Meth.
